Budowa portu kontenerowego w Świnoujściu: „Lebensraum Vorpommern” składa skargę do polskiego sądu administracyjnego

Bürgerinitiative „Lebensraum Vorpommern” złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie przeciwko budowie głębokowodnego terminala kontenerowego w Świnoujściu. W działaniach wspiera ją niemiecka gmina Heringsdorf, która obawia się negatywnego wpływu inwestycji na środowisko oraz turystykę na wyspie Uznam.

Obawy Międzyzdrojów

Jak pisaliśmy w artykule „Kontenerowa wizja Bobka — czy Międzyzdroje czeka przemysłowa przyszłość?” Mateusz Bobek obawia się, że Międzyzdroje mogą stracić panowanie nad własnym wybrzeżem. Istnieje ryzyko, że zmiany w linii brzegowej okażą się problematyczne do zabezpieczenia, a jeśli dojdzie do erozji, Gmina zostanie pozostawiona sama z problemem. Burmistrz zwraca też uwagę na kwestie transportowe. Jeśli przez gminę będą przejeżdżać setki ciężkich kontenerów, może to oznaczać wzmożony ruch na lokalnych drogach i kolei. Miasto może stać się ofiarą własnej lokalizacji. „W jakiś sposób te kontenery będą musiały naszą wyspę opuścić” – zaznacza. 

Niemiecki sprzeciw

Budowa terminala kontenerowego w Świnoujściu od lat budzi też kontrowersje i sprzeciw po niemieckiej stronie granicy. Już wcześniej niemieckie organizacje ekologiczne oraz lokalne samorządy podejmowały próby blokowania inwestycji, argumentując, że narusza ona obszary chronione NATURA 2000 i może mieć negatywne skutki dla ekosystemu Bałtyku.

Na początku 2024 roku Europosłanka Hannah Neumann (Bündnis 90/Die Grünen) skierowała do Komisji Europejskiej pytanie w tej sprawie, wskazując na poważne uchybienia w ocenie oddziaływania inwestycji na środowisko.

Neumann w swoim wystąpieniu zwróciła uwagę, że zgodnie z Dyrektywą Siedliskową oraz Dyrektywą EIA (2011/92/EU), każda inwestycja, która może mieć wpływ na obszary Natura 2000, powinna być poddana kompleksowej ocenie, uwzględniającej wszystkie skutki, zarówno bezpośrednie, jak i pośrednie, długoterminowe i skumulowane. W przypadku przekopu toru podejściowego do Świnoujścia, takiej analizy zabrakło.

W pytaniu do Komisji Europejskiej europosłanka zwróciła się o wyjaśnienie:

1. Jak Komisja ocenia zmodyfikowane warunki środowiskowe dla inwestycji?
2. Czy ocena oddziaływania na środowisko nie powinna obejmować całego projektu, w tym przekopu toru podejściowego?
3. Jak Komisja Europejska zamierza zapobiec sytuacjom, w których oceny oddziaływania na środowisko są dzielone na części i niekompletne, nie dając pełnej analizy wpływu na obszary chronione?

Teraz inicjatywa obywatelska „Lebensraum Vorpommern” podkreśla, że ocena oddziaływania inwestycji na środowisko nie uwzględniła wystarczająco skutków po niemieckiej stronie. Wskazuje m.in. na możliwe zagrożenia związane z ruchem statków, składowaniem niebezpiecznych substancji, a także wpływ na dno morskie i lokalną florę i faunę.

Sprawa przed sądem

Oprócz budowy terminala kontenerowego w rejonie Świnoujścia planowana jest również budowa nawet ośmiu wież wiertniczych do wydobycia gazu, co wzbudza dodatkowe obawy ekologów i samorządowców po stronie niemieckiej. Gmina Heringsdorf zwraca uwagę, że ewentualne wycieki ropy lub LNG mogą doprowadzić do katastrofy ekologicznej w całej Zatoce Pomorskiej, której ekosystem jest szczególnie wrażliwy na zanieczyszczenia.

Początkowo gmina Heringsdorf chciała samodzielnie zaskarżyć decyzję środowiskową dotyczącą terminala kontenerowego. Jednak według polskiego prawa samorząd zagraniczny nie ma takiej możliwości. Z tego powodu niemieckie władze lokalne postanowiły wesprzeć działania inicjatywy „Lebensraum Vorpommern”, która jako organizacja ekologiczna złożyła skargę na polską decyzje administracyjną.

Mimo sprzeciwu ze strony Niemiec, inwestycja w Świnoujściu jest konsekwentnie realizowana. Polski rząd podkreśla, że terminal kontenerowy ma kluczowe znaczenie dla rozwoju gospodarczego i zwiększenia znaczenia Polski w międzynarodowej logistyce morskiej. Oficjalnie podano, że budowa portu powinna rozpocząć się w najbliższych latach.

Spór o terminal kontenerowy trwa już od dłuższego czasu i nie zanosi się na jego szybkie zakończenie. Decyzja polskiego sądu administracyjnego może mieć istotne znaczenie dla dalszych losów tej inwestycji.