Kamieński sanepid alarmuje: ten często zbierany grzyb jest trujący!

Olszówka znana też jako krowiak podwinięty, to grzyb, który przez wiele lat w Polsce i Europie był uważany za jadalny po odpowiedniej obróbce. Obecnie uznawany jest za trujący i niebezpieczny dla zdrowia. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Kamieniu Pomorskim opublikowała kompendium wiedzy na jego temat.

Wygląd olszówki:

• kapelusz oliwkowo – lub brunatnobrązowy, często lepki po deszczu, o średnicy 5–15 cm, z charakterystycznie podwiniętym brzegiem,
• blaszki gęste, zbiegające na trzon, początkowo żółtawe, później ciemniejsze,
• trzon krótki, cylindryczny, jaśniejszy od kapelusza,
• miąższ żółtawy, po uszkodzeniu szybko brązowieje,
• grzyb występuje pospolicie w lasach liściastych i iglastych, szczególnie pod olchami.

Do lat 80. XX wieku olszówka figurowała w atlasach grzybów jako gatunek warunkowo jadalny. Tradycyjnie była spożywana w wielu regionach Polski, szczególnie na wsiach, gdzie grzyby stanowiły ważny dodatek białkowy do diety. Wierzono, że wielokrotne gotowanie i wylewanie wody usuwa toksyny. Olszówki często były marynowane w occie, duszone lub smażone, po wcześniejszym kilkukrotnym obgotowaniu. Na wschodzie Polski bywały nazywane „grzybami dla biednych” – bo rosły masowo i łatwo je było zebrać. W wielu rodzinach przekazywano przepisy na ich przyrządzanie z pokolenia na pokolenie. Dopiero z czasem zaczęły się pojawiać doniesienia o poważnych zatruciach, co zmusiło naukowców do dokładniejszego zbadania grzyba.

Już w połowie XX wieku w Niemczech i krajach skandynawskich odnotowano ciężkie zatrucia po spożyciu olszówek. Badania wykazały, że grzyby te zawierają substancję wywołującą reakcję autoimmunologiczną organizmu prowadzącą do hemolizy (rozpadu czerwonych krwinek).

Najgroźniejsze było to, iż zatrucie mogło nastąpić po wielu latach spożywania olszówek.

Dlatego w latach 90. XX wieku oficjalnie uznano olszówkę w Polsce za grzyb trujący i zaczęto prowadzić kampanie edukacyjne dla grzybiarzy.

Obecnie olszówka jest klasyfikowana jednoznacznie jako grzyb niejadalny i trujący.

Mimo to wciąż można spotkać starsze osoby, które wspominają jej dawną popularność i fakt, że „jedli całe życie i nic się nie działo”. Współczesna wiedza medyczna
i toksykologiczna nie pozostawia jednak wątpliwości – ryzyko jest realne
i nieprzewidywalne, dlatego zbieranie i spożywanie olszówek jest odradzane.

Objawy zatrucia:

• nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunka,
• gorączka, dreszcze, bóle mięśni i stawów,
• żółtaczka, ciemny mocz (objaw uszkodzenia wątroby i rozpadu krwinek),
• niewydolność nerek i wątroby,
• w skrajnych przypadkach – śmierć.

Źródło: Powiatowa Stacja Sanitarno- Epidemiologiczna w Kamieniu Pomorskim